Srebro (Ag) jako metal szlachetny jest chyba najbardziej popularnym materiałem stosowanym przy tworzeniu biżuterii. Wynika to zarówno z wyglądu i uniwersalizmu jak i również z powodu ceny. Choć srebro wymaga dość wielu zabiegów pielęgnacyjnych do utrzymania swego chłodnego, stalowego połysku to warto zatroszczyć się o jego wygląd, ponieważ daje nam ono szerokie spectrum w wyborze wzorów.
Odcienie srebra – skąd się biorą?
Odcienie srebra mogą różnić się między sobą ze względu na domieszki metali, z którymi są łączone, by polepszyć jego właściwości. Jest to jedna z odpowiedzi, ponieważ warto wiedzieć, że powierzchnia srebra również bywa uszlachetniana, co wpływa na kolor wyrobu. Uszlachetnienie, czyli w tym przypadku polepszenie wyglądu, polega na przyciemnieniu jasnego zazwyczaj odcienia, o którym potocznie mówi się „białe srebro”.
Z pewnością każdy, kto kiedykolwiek miał do czynienie z tym metalem szlachetnym, spotkał się z tym, że kolczyki lub bransoletka zaczęły nachodzić mu żółtym lub ciemnym nalotem mającym niejednokrotnie postać wręcz plam. Jest to efekt pozostawienia metalu w podstawowej, nieuszlachetnionej wersji, przez co narażony jest on na szybkie utlenianie w wyniku kontaktu z powietrzem lub w reakcji ze skórą ludzką. Dużo wolniej i nie w tak silnym stopniu reakcje te zachodzą kiedy biżuteria srebrna jest np. powierzchniowo pokryta rodem (rodowana) rutenem (rutenowana) lub oksydowana (w procesie chemicznym, przyciemniona, sztucznie postarzona).
Utlenianie się srebra jest naturalnym procesem stałym, w którym nalot (siarczek srebra) jest warstwą łatwą do usunięcia samodzielnie lub u jubilera. Reakcja ta zachodzi stosunkowo szybko, tak więc odłożone na półkę bez zabezpieczenia na kilka dni kolczyki przed założeniem najlepiej jest przetrzeć specjalną szmatką. Jeśli chodzi o reakcje ze skórą to z pewnością zauważyliście, że dziurki w uchu często po zdjęciu kolczyków pozostają czarne, zaś sam sztyft lub bigiel jest częściowo wytarty i błyszczący a częściowo czarny? Jest to właśnie efekt reakcji srebra na działanie potu, tłuszczu (ciemny kolor i nalot) oraz tarcia mechanicznego (jasny odcień).
Przy rozpatrywaniu wpływu czynników na kolor srebra, poza naturalnym jego utlenianiem się oraz reakcjami z ciałem ludzkim i celowym uszlachetnianiem, nie bez znaczenia pozostaje również wpływ chemii gospodarczej a nawet zanieczyszczenia środowiska. Eksperymentalne czyszczenie biżuterii w domowym zaciszu może skończyć się niestety nieodwracalnymi przebarwieniami i stratą ulubionego dodatku. Dlatego warto zaopatrzyć się w specjalne ściereczki albo płyny, które oferuje większość sklepów z biżuterią. Są one specjalnie do tego celu przeznaczone, nie drapią powierzchni i docierają w niewielkie zakamarki kolczyków, bransoletek, pierścionków czy naszyjników.
Platerowanie powierzchni srebrnych
Jak była o tym już mowa, jest kilka możliwości uatrakcyjnienia biżuterii ze srebra, co też najczęściej czyni się w przypadku ozdób z tego metalu szlachetnego.
Najbardziej popularne, czyli rodowane – to srebro pokryte warstwą rodu w podobnym, srebrzystoszarym kolorze, który wizualnie bardzo zbliżony jest do białego złota i platyny. Biżuteria rodowana pięknie błyszczy ale jest przede wszystkim dużo bardziej odporna na uszkodzenia i działanie środowiska, co w praktyce oznacza, że długo nie ciemnieje i dużo mniej rysuje się jej powierzchnia w trakcie użytkowania. Jak wszystko, co platerowane, również i warstwa rodu nie jest wieczna. Należy ją odpowiednio czyścić miękką ściereczką, natomiast nie zaszkodzi jej też płyn do naczyń lub mydło w płynie. Ponowne pokrycie warstwą rodu jest możliwe w ramach usług złotniczych ale jednak dość kosztowne.
Oksydowanie srebra to dla odmiany proces, w którym biżuterię specjalnie postarzamy, by nadać jej bardziej antycznego, oryginalnego sznytu. Srebro oksydowane uzyskuje się poprzez pokrycie srebra cienką warstwą jego własnych tlenków. Efekt spatynowania, czarne, wyraźne kontrasty – podkreślają charakter klasycznej, stylizowanej kolii, broszki czy np. pierścionka.
Stosunkowo rzadkie ale bardzo oryginalne jest srebro rutenowane, czyli pokryte warstwą rutenu. W efekcie tego uszlachetniania otrzymujemy bardzo specyficzną, wyglądającą niemal jak ceramiczna biżuterię w kolorze niemal czarnym (od ciemniej szarości poprzez grafit). Bransoletki, kolie, łańcuszki czy też obrączki pokryte rutenem charakteryzuje dużo większa twardość oraz odporność na pot i korozję. Z uwagi na te właśnie cechy oraz walory estetyczne ( kolor) najczęściej rutenowane srebro spotkać można w kolekcjach biżuterii męskiej w oryginalnym, nowoczesnym wydaniu. Pielęgnacja tego typu srebra jest również niewymagająca, ponieważ kolorystycznie nie traci swej barwy a czyszczenie odbywa się jedynie za pomocą miękkiej szmatki.
W finale tego zestawienia zabraknąć nie może również srebra pozłacanego, które jest równie popularne i powszechne co biżuteria rodowana. Jako jedyne zdecydowanie nie odpowiada chłodnym, stalowym odcieniom pokryć poprzednich. Kolorystycznie, jak sama nazwa wskazuje, przypomina wyglądem złoto, stąd jest ono bardzo popularne wśród miłośników tego kruszcu, którzy nie dysponują jednakże wystarczająco zasobnym portfelem. Warstwa pokrywająca biżuterię jest ze złota, lecz biżuteria posiada w całości właściwości srebra. Jako, że złoto różni się kolorem od srebra, stąd dosyć łatwo zauważyć można po jakimś czasie wyblaknięcie przetartych miejsc lub wręcz całkowitą utratę koloru. Srebro pozłacane wymaga zdecydowanie największej uwagi w trakcie użytkowania. Należy podczas mycia każdorazowo ściągać biżuterię, by nie narażać ja na kontakt z wodą lub środkami chemicznymi. Logiczne jest również, że noszenie np. naszyjników pod bluzką powoduje dużo intensywniejsze, obustronne wycieranie się złota z uwagi na nasz ruch i stały kontakt z innymi powierzchniami. Tym, co może przedłużyć żywotność koloru złotego jest z pewnością odpowiednie przechowywanie w szczelnie zamkniętym woreczku, bez dostępu powietrza. Tak jak w przypadku biżuterii platerowanej w odcieniach szarości możemy stosunkowo łatwo zrewitalizować kolor poprzez pocieranie, tak w przypadku pozłacanej – będzie to oznaczało częściową utratę koloru. Także warto pamiętać, że decydując się na taki zakup nie możemy po prostu zdjąć naszyjnika czy kolczyków z siebie i „zapomnieć” ale od razu schować ją szczelnie opatulając w ciemnym miejscu. Biżuterię pozłacaną czyścić należy wyłącznie w specjalnym płynie do złota.
O czym pamiętać?
Z pewnością o tym, że wszystko o co dbamy, posiadamy po prostu dłużej… Także nie zapominajmy o wydzieleniu odpowiedniego miejsca w szufladzie i zabezpieczeniu biżuterii przed szkodliwym działaniem utleniającym powietrza. Wówczas już na początku odejdzie nam problem z szybkim odbarwianiem i śniedzeniem bransoletek, kolczyków, naszyjników, pierścionków czy też broszek. Bo o tym, że do mycia rąk, pieczenia, gotowania, sprzątania czy nawet spania należy biżuterię po prostu zdjąć – chyba już nie należy przypominać…? ;-)